DWALEN IN HET SPOOKHUIS DER WERKELIJKHEID

Het valt niet te ontkennen dat onze wereld onstuitbaar verwordt tot een groot gekkenhuis. Zet de TV maar aan en de waanzin van geweld stroomt de huiskamer binnen. Opvallend is dat, terwijl de ene helft zich stort in een orgie van barbaarsheid, de andere blijft toekijken, hoogstens wat vruchteloze gesprekken op touw zet. Ondanks geschokte en verontwaardigde reacties lijken deze schrijnende situaties niemand te raken die er niet direct en lijfelijk bij betrokken is.

In de hal van De Melkfabriek in Den Bosch loopt een gedistingeerd geklede man op blote voeten rond, zijn handen en lippen afgeplakt met pleisters. Op de grond liggen speelgoedinstrumenten en fruit, omwikkeld met hetzelfde materiaal, en een rieten mand. Hij zuigt de uitwaseming van aanwezigen op, bewaart deze in zijn tot een kom gevouwen handen en deponeert haar in de mand. Heeft hij genoeg verzameld, dan bewerkt hij een van de instrumenten op de wezenloze manier van een geestelijk gestoorde. Hij speelt een spel met de vruchten waarbij hij ze langzaam tot een moes knijpt of schrijft met veren in zijn handpalm. Een paar etages hoger loopt een man doelloos en zwaar ademend rond in een duistere ruimte. Soms begint een gasbrander te brullen en doemt de man ineens op in de deuropening, botst op tegen het gaas waarmee deze is afgezet, de ogen verborgen achter spiegelende brillenglazen; amechtig neemt hij teugen lucht terwijl speeksel langs zijn baard druipt. GEWIJDE KUNST Iets verderop, in een helder wit vertrek, is een andere man op de vloer ringwallen van klein aan het maken. Hij plaatst er een kegelvormige homp in en overgiet het geheel met zwart pigment. Brandende kaarsen verspreiden de geur van gesmolten vet. Op een sokkel hoog aan de wand staat een meisje in zwart gewaad. Zonder ophouden zingt ze een litanie in deze sfeer van gewijde rust. Al deze handelingen, vier uur lange performances van respectievelijk Brian Catling, Nigel Slight en Mark Atkins, lijken even weinig zin te hebben als de activiteiten van dood en verderf op het TV-scherm. Met één verschil: ze drukken je op je passieve rol als kijker in dit spel van waanzin, je bent getuige en je kunt ingrijpen. Er is nog steeds kunst vol intense zeggingskracht.

Door René van Peer
Gepubliceerd in Brabants Dagblad, 31 augustus, 1992